Vreemd genoeg ontving ik van de GGMD een uitnodiging voor de groepscursus “omgaan met gehoorverlies”. Ik had mij daar niet voor ingeschreven. Sterker nog, geen idee dat zoiets bestond. Groepstherapie is ten slotte vooral voor alcoholisten en psychiatrische instellingen.
Wekelijks een hele vrijdagochtend zo’n bijeenkomst – dat zou normaal gesproken nicht im frage zijn. Maar toevallig mijn baan opgezegd, dus het kwam alsnog aardig uit. Zoveel toeval kan ik niet negeren, dus op naar de therapie. Normaal gesproken probeer ik groepsgesprekken zoveel als mogelijk te vermijden. Want vermoeiend en mis bovendien de helft.
Groepscursus omgaan met gehoorverlies
De groep was klein. Vier personen, waarvan er één zo hoogzwanger was dat de eerste tevens de laatste bijeenkomst zou zijn voor haar. Een groep van een dozijn zou wat teveel van het goede zijn, maar drie is misschien het andere uiterste. De cursusleidster was zelf overigens ook slechthorend. Om de mogelijkheid open te houden van zinvolle gesprekken, was er een schrijftolk. Iedereen kreeg een tablet voor zijn neus met ondertiteling. Schrijftolk was Richard van Royen.
Hilariteit alom
De gesprekken begonnen aanvankelijk zoals je je dat zou voorstellen bij een groepje slechthorenden. Verwarring en hilarische misverstanden alom. Het begon al bij het voorstelrondje. De man van rond de 45 jaar staarde me verwonderend aan, toen ik aan de beurt was. Toen de ondertiteling doorkwam schaterde hij het uit, “haha ik verstond dat je 72 jaar was, ik dacht al : wat zie jij er goed uit man!”
Hij bleek zelf Ronald te heten. Een Surinaamse man van 62 jaar, maar zag er twintig jaar jonger uit. Ronald had gewerkt bij parkeerbeheer, en was vrij plotseling zijn gehoor verloren na een chemo. Hij verkeerde niet in een omgeving waar veel begrip was voor gehoorverlies. Het viel mij wel op dat hij beter kon verstaan met zijn CI implantaat dan ik met gewone gehoorapparaten.
De andere lotgenoot was Madeleine. Oorspronkelijk uit Portugal, en werkend in de zorg. Dat is zelfs zonder gehoorverlies al bikkelen. Maar nu nog een tandje zwaarder. Ze vond het vooral vervelend voor collega’s, die niet altijd snel met haar konden communiceren. Madeleine nam wekelijks wat lekkers voor bij de koffie mee.
Verschillen groot, overeenkomsten groter
De onderlinge verschillen in achtergronden en dagelijks leven waren groot. Maar al snel merkte iedereen dat de overeenkomsten, het gezamenlijke worstelen met het gehoorverlies en alle issues die daarbij komen, veel groter waren. Zo is het bijvoorbeeld niet zo heel vanzelfsprekend om je eigen gehoorverlies te accepteren. Iedereen weet wel dat je je handicap niet moet ontkennen en verstoppen, maar tussen weten en de praktijk zit een groot verschil. Het schepte direct een band. Erkenning en herkenning.
Het fenomeen groepscursus bleek wonderbaarlijk goed te werken. Het ging een stuk verder dan uitwisselen van tips voor het dagelijks leven. Het klinkt misschien wat zweverig, maar het voelde daadwerkelijk alsof iedereen elkaar hielp. Acceptatie van gehoorverlies is hier ook een van de kernzaken. Het idee dat er meer mensen zijn die met dezelfde sores zitten is natuurlijk niet nieuw. Om er wekelijks mee te praten is echt een stap verder.
Bijeenkomsten die geen energie kosten
Na zeven bijeenkomsten was het afgelopen. Wat de exacte meerwaarde is geweest van de groepscursus “omgaan met gehoorverlies” is achteraf lastig precies aan te geven. Het waren sowieso een soort thuiswedstrijden. Je hoefde nooit te vertellen dat je slechthorend was, alles was prettig ondertiteld. Bijeenkomsten die geen energie kosten.
Soms denk ik ook wel terug aan de adviezen die ik zelf heb gegeven. Ik suggereerde dat Ronald vooral geen pet moest dragen. Als mensen zijn CI zagen, zouden we immers rekening gaan houden met zijn gehoor. Inmiddels verwacht ik zelf binnenkort een CI te krijgen. En ik betrap mezelf er op dat ik rond kijk naar goede mutsen en petten.
